Droga do Chwały. Młodość i krąg rodzinny Tadeusza Kościuszki - nowa książka dr hab. Andrzeja Wawryniuka. Zobacz rozmowę z autorem

- Skąd zrodził się pomysł napisania książki właśnie o Tadeuszu Kościuszce?

- Książka poświęcona Tadeuszowi Kościuszce, wydana została z okazji 275 rocznicy Jego urodzin, rocznicy, o której warto pamiętać, a niewiele się o tym mówi. Pracowałem nad nią 4 lata. W publikacji skoncentrowałem się na życiu bohatera od urodzenia do okresu młodzieńczego, jedynie w kilku przypadkach wykraczając poza tę umowną cezurę czasową. Zawarłem też w niej wiele informacji, opartych na dokumentach archiwalnych, dotychczas nieznanych zdarzeń biograficznych, w tym związków rodzinnych Tadeusza Kościuszki z członkami rodu mieszkającymi na Lubelszczyźnie. Okazuje się, że są to informacje dotychczas nieopracowane, a jego wielokrotna obecność np. na Sławinku u wuja, czy w Dołholisce, gdzie mieszkała jego ukochana siostra Anna nie zostały dotychczas opracowane.

- Dlaczego skupił się Pan na tym właśnie okresie?

- Przede wszystkim moim zamiarem było przedstawienie jak najwięcej źródeł historycznych, w tym wielu nieznanych dotychczas dokumentów z życia Naczelnika, które są rozproszone w wielu archiwach i znaczna ich część nie doczekała się wcześniejszego opracowania. Dodatkowo, odbiegając od politycznej i wojskowej działalności Kościuszki, zasadne wydawało mi się przedstawienie okoliczności i środowisk, które kształtowały przyszłego Naczelnika, budowały jego charakter i wpływały na widzenie świata.

- Jakie istotne fakty o Tadeuszu Kościuszce ujrzały światło dzienne po raz pierwszy?

- Z istotnych dokumentów prezentowanych po raz pierwszy to: skan z oryginalnej metryki chrztu Kościuszki, dokument wystawiony przez proboszcza o jego rzekomym przyjściu na świat na na Mereczowszczyźnie, fakt iż Kościuszko posiadał drugiego brata (metryka), pochówku na cmentarzu w Wisznicach jego, brata Józefa oraz szwagra Estki, metrykę zgonu siostry Anny i miejsce jej pochówku na Zamojszczyźnie, metrykę zgonu Kościuszki pozyskaną z archiwum w Szwajcarii, skan oryginalnego projektu Orderu of Cincinnati, potwierdzenie ofiarowania Matce Boskiej w Dołholisce, gdzie mieszkała jego siostra Anna Orderu Orła Białego, a nie jak się powszechnie twierdzi Orderu Cincinnati…

Okazuje się, że metryka Tadeusza Kościuszki, potwierdzająca chrzest według rytu łacińskiego i nadanie imion, nie przynosi odpowiedzi na pytania o miejsce oraz datę urodzenia przyszłego Naczelnika. Tych informacji nie znajdziemy także w księdze parafialnej. Zapewne ta okoliczność oraz dokument wydany w 1822 r., a więc w pięć lat po jego śmierci, że miał się on urodzić we dworze na Mereczowszczyźnie spowodowała, iż wielu autorów uznało właśnie Mereczowszczyznę za miejsce przyjścia na świat przyszłego Naczelnika. Analiza źródeł i okoliczności ich sporządzenia pozwalają jednak stwierdzić, iż Tadeusz Kościuszko urodził się w Siechnowiczach.

- Przy okazji dokonał Pan weryfikacji dotychczasowych opracowań...

- Grzechem niektórych było powielanie niesprawdzonych informacji, bez przeprowadzenia niezbędnych archiwalnych poszukiwań. Inne nie wytrzymywały konfrontacji z wieloma nieznanymi dotychczas dokumentami, które zbadane zostały przez mnie podczas poszukiwań w archiwach. Dokumenty te zostały opublikowane i omówione w książce.

- Czy niektóre wypracowane w publikacji wnioski mogą być uznane za kontrowersyjne?

- Liczę na merytoryczną dyskusję różnych środowisk, zwłaszcza że wypracowane wnioski oparłem na stosownej kwerendzie archiwalnej.